Tết Nguyên đán là một ngày lễ quan trọng nhất trong văn hóa của người Việt. Lễ cúng ông Công, ông Táo là một trong những nét đẹp văn hóa đó. Vậy ý nghĩa phong tục cúng ông táo có ý nghĩa như thế nào, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc này.
Lễ cúng ông Công ông Táo là một trong những lễ cúng quan trọng trong dịp trước Tết Nguyên Đán.
Táo quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được người Việt cổ chuyển hóa thành sự tích “Hai ông một bà”.
Sự tích bắt đầu rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện, dằn vặt vợ.
Một lần, chỉ vì một chuyện nhỏ, Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và gặp được Phạm Lang. Hai người phải lòng nhau và kết thành vợ chồng.
Xem thêm: Phong tục rước dâu
Về phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì ân hận về hành động của mình nên đã lên đường tìm kiếm vợ.
Sau nhiều ngày tìm kiếm, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Tình cờ, Trọng Cao tìm xin ăn đúng nhà của Thị Nhi đúng lúc Phạm Lang đi vắng. Nhi nhận ra người hành khất là người chồng cũ nên mời vào nhà, nấu cơm thết đãi. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Vì sợ chồng nghi oan nên Thị Nhi bèn giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.
Chẳng may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi hốt hoảng lao mình vào để cứu chồng cũ ra. Thấy vợ mình nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo khiến cả ba đều chết trong đám lửa.
Cảm động trước tình nghĩa của 3 người, nên Ngọc Hoàng đã phong cho làm vua bếp. Theo đó, người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ phụ trách trông coi việc chợ búa.
Cúng ông Công, ông Táo là một phong tục có từ rất lâu đời ở Việt Nam. Theo truyền thuyết kể lại, ông Công là vị thần cai quản đất đai trong nhà, còn ông Táo là ba vị đầu rau trông coi việc bếp núp.
Ông Công, ông Táo được ông Trời phái xuống trần gian theo dõi và ghi chép những việc làm Thiện-Ác của con người. Và hàng năm, cứ vào ngày 23 tháng Chạp, các vị thần này lại cưỡi cá chép lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong suốt một năm qua để Thiên đình định đoạt công, tội.
Do đó, trong quan niệm của người Việt, ông Công và ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) là những vị thần định đoạt cát hung, phước đức cho gia đình. Tất nhiên, phước đức này đến từ việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.
Với mong muốn cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hằng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, người ta lại làm lễ tiễn ông Công, ông Táo lên chầu trời.
Lễ cúng ông Táo thường được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp Âm lịch (có thể cúng vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng 23 tháng Chạp) bởi dân gian quan niệm sau 12 giờ trưa là ông Táo lên chầu trời nên sẽ không nhận được đồ cúng.
Màu sắc của mũ, áo và hia cúng ông Táo cũng thay đổi theo từng năm phụ thuộc vào ngũ hành như sau:
Mâm cúng ông Táo cơ bản bao gồm:
Xem thêm: Ý nghĩa phong tục ngày tết
Tục cúng ông Táo là một nét văn hóa đẹp, mang nhiều nét tâm linh, hướng tới bình an của người Việt Nam. Hy vọng qua bài viết này, đã giúp bạn hiểu hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của phong tục lâu đời này.
Từ xa xưa ông bà ta kiêng kỵ việc làm nhà mới, cưới vợ vào…
Năm nhuận là gì? Có bao nhiêu ngày? Cách tính năm nhuận như thế nào?…
Điều dưỡng trong những năm gần đây được rất nhiều thí sinh theo học bởi…
Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch cơ sở đào tạo tại Thành phố…
Tết Khmer ngày mấy tháng mấy là câu hỏi của rất nhiều người đang quan…
Có những điều nên kiêng kỵ vào dịp Tết đã trở thành phong tục lâu…